Osteopathie is een holistische geneeswijze die uit gaat van het zelf-herstellend vermogen van het lichaam. Het lichaam functioneert als één geheel en elk onderdeel (weefsel) wat niet goed functioneert, zal de werking van het gehele systeem (totale lichaam) beïnvloeden. Door middel van manuele technieken (met de handen) wordt getracht het verstoorde evenwicht te herstellen. Hierdoor zal de gezondheid verbeteren en kan ziekte voorkomen worden.

Paardenosteopathie is gebaseerd op de principes van de humane osteopathie, maar dan vertaald naar de anatomie en fysiologie van het paard.

Dat het lichaam als geheel wordt beschouwd, is één van de belangrijkste principes van de osteopathie. In tegenstelling tot de reguliere geneeskunde, waarbij vaak meer lokaal wordt gekeken naar de klacht, doet een osteopaat zijn onderzoek en behandeling vanuit een totaalbenadering van het lichaam. Hierbij wordt uitgegaan van de volgende lichaamssystemen en hun onderlinge interactie:

Osteopathie richt zich op de beweeglijkheid van de structuren in het lichaam waaruit deze systemen zijn opgebouwd, zoals spieren, gewrichten, organen, bindweefsel, bloedvaten, het zenuwstelsel en hun onderlinge afhankelijkheid. Deze structuren hebben een bepaalde beweeglijkheid nodig om optimaal te kunnen functioneren en zo het lichaam vitaal te houden. Echter door bepaalde interne of externe factoren zoals ziekte, trauma, stress, ontstekingen, operaties, onevenwichtige voeding, een slecht passend zadel etc. kan het weefsel zijn bewegelijkheid verliezen.

Een bewegingsbeperking (blokkade) van één van bovengenoemde structuren veroorzaakt op dat niveau een obstructie van de lichaamsvloeistoffen (bloed, lymfe en hersenvocht), wat resulteert in een verminderde aanvoer van voedingsstoffen en een ophoping van afvalstoffen in die omgeving.­ De belastbaarheid van dit gebied neemt hierdoor af waardoor het gebied kwetsbaarder wordt, en 'ziekmakers' meer kans krijgen. Een bewegingsbeperking is vaak de basis voor fysiek ongemak of (pijn)klachten.

Doordat het lichaam beschikt over de nodige compensatiemogelijkheden, zal het paard niet bij elke bewegingsbeperking direct klachten krijgen. Vaak wordt het lichaam pas 'ziek' als meerdere problemen zich opstapelen en het lichaam niet meer kan compenseren.

De reguliere geneeskunde richt zich voornamelijk op het lokale probleem, bijvoorbeeld een peesblessure, terwijl een osteopaat het lichaam ziet als geheel en verder zoekt naar de oorzaak van de klachten. Klachten hebben vaak een oorzaak buiten het gebied waar de klachten tot uiting komen. Zo kan bijvoorbeeld een blokkade in de wervelkolom de doorbloeding naar het been verstoren waardoor het gebied kwetsbaarder wordt en er naar verloop van tijd weefselschade, bijvoorbeeld een peesblessure, kan ontstaan.­

Lokale behandeling zal in dat geval dan geen (langdurige) verbetering geven, terwijl het opheffen van de blokkade in de rug dan wel voor herstel zorgt. Echter is het zo dat bij een trauma of bij langdurige klachten het weefsel soms zodanig beschadigd is dat ook osteopathie niet voor (volledig) herstel kan zorgen.

Osteopathie kan er in dat geval dan wel voor zorgen dat het lichaam zo optimaal mogelijk kan functioneren door overige blokkades in het lichaam op te heffen en op die manier het lichaam voldoende compensatiemogelijkheden 'teruggeeft' om minder of geen hinder van de blessure te ondervinden.

Een osteopaat gaat uit van het zelf-herstellend vermogen van het lichaam en richt zich op het vinden en het herstellen van bewegingsbeperkingen in het lichaam. Wanneer zowel de beweging als doorbloeding op een bepaald niveau hersteld zijn, zal het lichaam zelf een evenwicht zoeken tussen de drie systemen, eventueel met de nodige compensaties, om zo de klachten geheel of gedeeltelijk te laten verdwijnen.